به دنبال دیدار جناب آقای نظری سفیر ایران در هانوی ویتنام با مدیر کل موسسه مطالعات خاورمیانه و آفریقای آکادمی علوم اجتماعی ویتنام (IAMES) آقای دکتر لی فوک مین در اواخر سال 1400 و مذاکرات در خصوص فرصت های همکاری ایران و ویتنام در زمینه حلال و درخواست طرف ویتنامی، با هماهنگی وزارت امور خارجه نشستی مجازی فیمابین موسسه جهانی حلال (ایکریک) و موسسه مطالعات خاورمیانه و آفریقای آکادمی علوم اجتماعی ویتنام مورخ 11 آبان 2022 (2 نوامبر 1401) برگزار شد.
در این نشست مجازی، سفیر ایران در هانوی آقای نظری، نماینده وزارت امور خارجه، مدیر کل ایکریک آقای دکتر کرباسی، مشاور ارشد ایکریک آقای دکتر شجاعی، مدیر فنی ایکریک آقای دکتر اسکندری از ایران و آقای دکتر مین مدیر کل موسسه مطالعات خاورمیانه و آفریقای آکادمی علوم اجتماعی ویتنام، آقای رملان عثمان موسس مرکز حلال ویتنام به همراه همکاران موسسه مذکور حضور داشتند.
موسسه مطالعات خاورمیانه و آفریقا زیر مجموعه آکادمی علوم اجتماعی ویتنام است که علاوه بر آن چند نهاد و موسسه دیگر زیر مجموعه آکادمی هستند. این آکادمی، نهادی مستقل و دولتی بوده و رئیس آن همطراز وزیر است. اصلی ترین وظیفه آکادمی علوم اجتماعی ویتنام و موسسات زیر مجموعه آن، ارائه استدلال های علمی و برنامه ریزی دستورالعمل ها، استراتژی ها، طرح ها و سیاست های توسعه پایدار برای حزب و دولت این کشور می باشد. در همین راستا و جهت استراتژی ده ساله صنعت حلال در این کشور موسسه مطالعات علوم اجتماعی و خاورمیانه به دنبال اخذ مشاوره و راهنمایی های لازم از کشورهای مسلمان خاورمیانه و به ویژه کشورمان می باشد. همچنین در این زمینه، آنها از نظرات صاحب نظران سایر کشورهای مسلمان از جمله مالزی بهره می گیرند.
در ابتدای نشست، مدیرکل ایکریک ضمن خوشامدگویی به شرکت کنندگان آنلاین در برنامه از همکاری سفیر ایران و وزارت امور خارجه برای ایجاد چنین فرصتی جهت توسعه روابط دو کشور تفدیر و تشکر کرد.
در این نشست آقای دکترمین اعلام کرد موضوع صنعت حلال در ویتنام با جدیت در حال پیگیری است و تدوین استراتژی ده ساله ویتنام در صنعت حلال در دستور کار قرار دارد تا توسط نخست وزیر آن کشور امضا شود. در حال حاضر به ویژه در شمال ویتنام، شناخت و درک درستی از محصولات حلال وجود ندارد و تهیه این اقلام در فروشگاه ها به راحتی امکان پذیر نیست.
سپس آقای نظری سفیر ایران ضمن خرسندی از برگزاری نشست، این برنامه را شروع مناسبی جهت همکاری دو کشور در زمینه حلال معرفی کردند. وی در ادامه به ظرفیت بالا و در حال رشد بازار جهانی حلال و همچنین جمعیت در حال رشد مسمانان در جنوب و غرب آسیا و آفریقای شمالی اشاره کرد. طبق آمار هزینه هایی که صرف حلال میشود 3/1 درصد از 1/4 تریلیون دلار آمریکا در سال 2020 است که پیش بینی می شود این رقم به 1/9 تریلیون دلار در سال 2024 و 15 تریلیون دلار در سال 2050 برسد.
وی عنوان کرد حلال فقط محدود به غذا نیست و طیف گسترده ای از محصولات درزمینه آرایشی و بهداشتی و دارویی را شامل می شود که این محصولات تاثیر بسیار مثبتی بر توسعه صنعت توریسم و اقتصاد و خدمات بازاریابی در ویتنام دارد. وی افزود با توجه به آگاهی ویتنام از اهمیت بازار جهانی حلال، این کشور علاقه مند به افزایش صادرات محصولات حلال خود به بازار حلال مخصوصا در آسیای غربی می باشد. ایران با توجه به جمعیت 90 میلیون نفری با اکثریت مسلمان خود بازار بسیار مناسبی برای محصولات حلال ویتنام است. علاوه بر این، ایران دانش، امکانات و تجربه ای عالی در زمینه حلال دارد.
وی تاکید کرد حلال تنها به پروسه تولید خلاصه نمی شود بلکه مواد خام، کود، فرآوری و لاجستیک و همچنین پرورش، کشتار، نگهداری، بسته بندی، حمل و نقل و پخش را شامل می شود.
آقای نظری در ادامه گفت، سالیانه 50 شرکت ویتنامی گواهی حلال دریافت می کنند و تنها 20 محصول حلال ویتنامی صادرات دارند که این عدد نسبت به ظرفیت ویتنام در زمینه تولید بسیار ناچیز است.
سفیر ایران در خصوص توسعه بازار ویتنام و ورود این کشور به بازار حلال از طرق مختلف از جمله ایجاد بستری جهت عقد قرارداد، برگزاری سمینار، آموزش و به اشتراک گذاری تجربیات و گواهی حلال و همکاری با افراد ذیصلاح در ایران اعلام آمادگی کرد و با توجه به افزایش مصرف محصولات حلال در بازار داخلی ویتنام نیز، این برنامه را شروع مناسبی برای افزایش همکاری دو کشور در زمینه حلال دانست.
در ادامه، آقای رملان عثمان که به عنوان موسس مرکز حلال ویتنام اخیرا از مالزی و با هدف کمک به تدوین استراتژی توسعه صنعت حلال در ویتنام به موسسه IAMES پیوسته اند به ارائه توضیحاتی در زمینه حلال پرداختند. آقای عثمان بیان داشت، در ویتنام درک مشخصی از معنای حلال و حلیت وجود ندارد و نگاه ها به سمت لوگوی حلال است. آقای عثمان نگاه انتقادی به این موضوع داشت و به لزوم به کارگیری الزامات شریعه در حلیت یک محصول تاکید کرد. در نتیجه با در نظر داشتن تجربیات کشورهای عضو همکاری اسلامی و به خصوص ایران در این زمینه درخواست همکاری جهت توسعه دانش و آگاهی در ویتنام داستند.
آقای دکتر کرباسی در ادامه، در زمینه اهمیت صنعت حلال در جهان و جایگاه و فعالیت ایران در زمینه حلال توضیحاتی ارائه دادند. وی بیان داشت صنعت حلال صنعتی در حال گسترش در جهان است و پیش بینی می شود ارزش بازارجهانی حلال در سال 2027 به 2 تریلیون دلار برسد و ایران در سال 2020 جایگاه ششم در تولید غذای حلال در کشورهای مسلمان و غیر مسلمان را داشت. جایگاه ایران در کشورهای اسلامی هفتم در مصرف غذا، هفتم در تولید غلات، سوم درتولید میوه، چهارم در تولید گوشت، و دوم در تولید سبزیجات است.
وی آماری از تجارت ویتنام و ایران در سال 2021 ارائه داد. واردات ویتنام از جهان 348 میلیارد دلار است که 81 میلیون دلار آن از ایران است که واردات غذای آن از ایران معادل 15 میلیون دلار می باشد. صادرات ویتنام به جهان 418 میلیارد دلار است که 43 میلیون دلار آن به ایران است که 34 میلیون دلار آن مربوط به واردات غذای ایران از ویتنام می باشد. ایشان افزودند با توجه به اینکه بخش زیادی از حجم تجارت در کشور را مواد غذائی تشکیل داده است امکان رشد و توسعه همکاری دو کشور در بحث تولیدات حلال برای بازار دو کشور و کشورهای دیگر جهان وجود دارد.
مدیرکل ایکریک همچنین به ارائه توضیحاتی در زمینه معرفی مرکز تحقیقات و اطلاع رسانی اتاق اسلامی (ایکریک) پرداختند. ایکریک واحدی وابسته به اتاق اسلامی است که دبیرخانه آن اتاق مستقر در کراچی پاکستان است. ایکریک در سال 2005 براساس تفاهم نامه میان اتاق ایران و اتاق اسلامیشکل گرفت که دفتر آن در تهران می باشد. ریاست اتاق ایران ریاست ایکریک را بر عهده دارد و اعضای هیات مدیره آن متشکل از ایران، مصر، اردن، مالزی می باشند. ایکریک شامل 6 پروژه است و موضوع حلال را موسسه جهانی حلال دنبال می کند. موسسه جهانی حلال در سال 2009 تاسیس شد و به کارگیری فعالیت های مرتبط با غذای حلال، صدور نشان حلال برای محصولات غذائی صادراتی بر اساس استاندارد OIC/SMIIC، برگزاری برنامه های آموزشی در زمینه حلال را در دستور کار خود قرار داد.
وی افزود، موسسه جهانی حلال در ژاپن، ترکیه، آذربایجان، گرجستان، مغولستان و آلمان دارای دفاتر نمایندگی است و ایکریک (موسه جهانی حلال) تنها عضو معتبر از ج.ا.ایران در لیست نهاد های دارای مجوز برای صدور گواهی حلال به مالزی است که سالانه حجم زیادی از مواد غذایی ایران تنها با لوگوی حلال ایکریک (موسسه جهانی حلال) به مالزی صادر می شود.
ایشان به مکانیسم فعالیت های حلال در ایران و شکل گیری شورای سیاست گذاری و راهبری تجارت کالاها و خدمات حلال اشاره کرد. شورای مذکور در سال 1396 با عضویت وزارت صنعت، معدن و تجارت، نماینده ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی، وزارت خارجه، موزارت بهداشت، وزارت علوم، وزارت گردشگری، سازمان برنامه و بودجه و سازمان استاندارد و اتاق ایران شکل گرفت. این شورا دارای چهار کمیته تخصصی فقهی، استاندارد سازی، تجارت و توسعه دانش و فناوری است. و اتاق ایران به واسطه ایکریک ریاست کمیته تجارت حلال را عهده دار است که تاکنون نقشه راه تجارت حلال و نقشه راه ملی حلال را تدوین نموده اند.
آقای دکتر کرباسی فرصت های تجاری بین ایران و ویتنام در زمینه حلال از جمله پیشنهاد تاسیس دفتر موسسه جهانی حلال (ایکریک) در ویتنام، امضای تفاهم نامه همکاری در زمینه بازرسی از تولیدکنندگان غذای حلال و تبادل اطلاعات در زمینه استانداردهای حلال OIC را ارائه نمود.
آقای دکتر مین ضمن تقدیر از ارائه کامل و مفید اطلاعات حلال ایران از امضای تفاهم نامه و تبادل اطلاعات استقبال کرد. وی بر بهره مندی از تجربیات کارشناسان حلال ایران برای پیاده سازی طرحی ملی در ویتنام تاکید کرد. ایجاد رستوران های حلال و گردشگری حلال در ویتنام در دستور کار آن مرکز قرار دارد.
آقای دکتر کرباسی در ادامه گفت، مصرف و نیاز به غذای حلال محدود به کشورهای مسلمان نیست و به علت سلامت و کیفیت غذای حلال کشورهای غیر مسلمان نیز علاقه مند به مصرف غذای حلال هستند. اما باید توجه داشت در کشورهای مختلف مراکز مختلفی نشان حلال صادر می کنند ولی تمامی آنها صلاحیت صدور گواهی حلال را ندارند. وی تاکید کرد استاندارد مرجع OIC/SMIIC استانداردی معتبر در کشورهای اسلامی می باشد.وی اضافه کرد، در حال حاضر، کشورهای اسلامی لوگوی مشترک ندارند و علیرغم پذیرفته شدن استانداردهای OIC/SMIIC در این کشورها، برخی از کشورها بر اساس استاندارد ملی خودشان عمل نموده و گواهی حلال صادر م یکنند که مورد تائید دیگر کشورها قرار ندارد.
آقای دکتر شجاعی نیز توضیحاتی در خصوص استاندارد OIC/SMIIC ارائه دادند. 15 سال پیش برای یکسان سازی استانداردها نشست کمیته تخصصی استانداردسازی اسمیک (موسسه استاندارد و اندازه شناسی کشورهای اسلامی) در سطح OIC تحت نظر کومسک تشکیل شد که خروجی این نشست ها، تهیه استاندارد غذای حلال، استاندارد نهادهای صدور گواهی حلال و نهادهای تائید صلاحیت حلال درسال 2009 بود. این استانداردها در سال 2011 چاپ و در سال 2019 مورد بازنویسی قرار گرفتند. استانداردهای مذکور بر اساس فهم مشترک جهان اسلام از حلال است که مورد تائدی تمام فرق مسلمان قرار دارد.
در پایان، طرف ویتنامی این نشست را جهت شروع همکاری مشترک دو کشور در زمینه حلال و همچنین بهره مندی ویتنام از تجربیات ایران در زمینه حلال بسیار مثبت ارزیابی نمود و به علت علاقه مندی طرف ویتنامی از تجربیات ایکریک مقرر شد تفاهم نامه ای فیمابین طرفین به صورت حضوری در تهران یا هانوی با هماهنگی سفارت ایران در هانویدر 3 ماه آتی به امضا برسد.
